Securitisatie is het proces waarbij een illiquide asset of groep activa wordt genomen en, door middel van financiële engineering, het (of hen) in een effect wordt omgezet. De spottende uitdrukking “securitisatie voedselketen”, gepopulariseerd door de film “Inside Job” over de financiële crisis van 2007-2008, beschrijft het proces waarbij groepen van dergelijke illiquide activa (meestal schulden) worden verpakt, gekocht, gesecuritiseerd en verkocht aan beleggers.
1
Een typisch voorbeeld van securitisatie is een mortgage-backed security (MBS), een soort asset-backed security die wordt gedekt door een verzameling hypotheken. Voor het eerst uitgegeven in 1968, leidde deze tactiek tot innovaties zoals collateralized mortgage bonds (CMO’s), die voor het eerst opdoken in 1983. 2 MBS werd zeer gebruikelijk in het midden van de jaren 90. 3 Het proces werkt als volgt.
Een securitisatieketen
creëren
De eerste stap in de keten begint met het eenvoudige proces van aspirant-huiseigenaren die hypotheken aanvragen bij commerciële banken.
De gereguleerde en gelicentieerde financiële instelling verstrekt de leningen, die worden gedekt door claims op de verschillende eigendommen die door kredietnemers zijn gekocht. Hypotheeknota’s (vorderingen op toekomstige dollars) zijn activa voor crediteuren, maar deze activa dragen een duidelijk tegenpartijrisico. De lener kan de lening niet terugbetalen, dus banken verkopen vaak contante bankbiljetten.
Dit leidt tot de tweede grote schakel in de keten: individuele hypotheken worden gegroepeerd in een hypotheekpool, die in bewaring wordt gehouden als onderpand voor een MBS.
De MBS kan worden uitgegeven door een externe financieringsfirma, zoals een grote investeringsbank, of door dezelfde bank die de hypotheken in de eerste plaats heeft veroorzaakt. Door hypotheek gedekte effecten worden ook uitgegeven door aggregators zoals Fannie Mae of Freddie Mac
Het resultaat is hetzelfde – er wordt een nieuwe garantie gecreëerd, ondersteund door vorderingen op de activa van kredietnemers. Aandelen in dit effect kunnen worden verkocht aan deelnemers aan de secundaire hypotheekmarkt.
Deze markt is extreem groot en biedt een aanzienlijke hoeveelheid liquiditeit aan de hypotheekgroep, die anders op zichzelf behoorlijk illiquide zou zijn.
Er zijn verschillende soorten MBS: pass-through, een eenvoudige variant waarbij hypotheekbetalingen worden verzameld en doorgegeven aan beleggers en CMO’s. CMO’s verdelen de hypotheekpool in een aantal verschillende delen, tranches genoemd. Dit verdeelt het wanbetalingsrisico, vergelijkbaar met hoe standaard portefeuillediversificatie werkt. Tranches kunnen op vrijwel elke door de emittent passend geachte wijze worden gestructureerd, waardoor één MBS kan worden afgestemd op een verscheidenheid aan risicotolerantieprofielen.
Pensionfondsen zullen doorgaans beleggen in hoog gewaardeerde door hypotheken gedekte effecten, terwijl hedgefondsen een hoger rendement zullen behalen door te beleggen in effecten met een lage rating. In ieder geval zouden beleggers een evenredig bedrag aan hypotheekbetalingen ontvangen als rendement op de investering – de laatste schakel in de keten.